Przewodnik dla animatorów inicjatyw klastrowych w Polsce - III edycja - PARP

Autorzy: Luk Palmen, Marcin Baron

Przewodnik dla animatorów inicjatyw klastrowych w Polsce - III edycja

Badania i inwestycje Współpraca i partnerzy

Rodzaj publikacji: Poradnik

Rok wydania: 2016

Język: PL

ISBN: 978-83-7633-314-4

Wydawca: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

więcej

Pobierz wybrany format publikacji:

Zobacz: Zasady korzystania z publikacji PARP

Pobierz PDF

Debata o klastrach i ich znaczeniu dla regionalnych i krajowych gospodarek – oraz o wspieraniu ich w ramach programów publicznych – jest jak najbardziej aktualna. Z praktycznego punktu widzenia klastry pozwalają przedsiębiorstwom na dostęp do wiedzy, zasobów i kompetencji, których nie muszą rozwijać czy zdobywać we własnym zakresie. Szybko zmieniające się warunki coraz rzadziej pozwalają na to, aby spokojnie prowadzić procesy rozwoju nowych technologii, produktów czy usług. Zegar tyka, a konkurencja nie śpi. Przy świadomości tego, że w momencie, gdy u kogoś rodzi się pomysł, prawdopodobnie podobny pojawia się w głowie kilkunastu innych osób na świecie, sztuka polega na umiejętnym wykorzystaniu wiedzy, zasobów i kompetencji własnych i innych, aby w stosunkowo krótkim czasie przekuć dany pomysł na wdrożenie.

Trzecia, zaktualizowana wersja Przewodnika powstała w piątą rocznicę wcześniejszego wydania i w osiem lat od jego pierwszej edycji. Od tego czasu zmieniło się tak wiele, że – poza propozycjami metodycznymi – treść nieomalże całej książki wymagała znaczącej rewizji. Funkcjonujemy w zupełnie nowej rzeczywistości gospodarczej. Związane jest to nie tylko z kolejnymi zmianami technologicznymi, ale także z kształtowaniem się po kryzysie z końca pierwszej dekady XXI wieku innego podejścia zarówno do budowania relacji w gospodarce, jak i do prowadzenia polityki gospodarczej. Wiele krajów, w tym i Polska, od nowa definiuje swoją politykę przemysłową. Jednocześnie Unia Europejska próbuje utrzymywać swą globalną pozycję konkurencyjną pod sztandarami inteligentnych specjalizacji. Klastry mogą być skutecznym narzędziem realizacji tych polityk. Jednak w tej sytuacji stawiane są przed nimi wysokie wymagania. Od inicjatyw klastrowych oczekuje się zapewniania masy krytycznej pozwalającej na osiąganie międzynarodowej konkurencyjności oraz doskonałości w zarządzaniu procesami współpracy. Punkt ciężkości polityki wobec klastrów przesunął się od entuzjastycznego wspierania nowo powstających inicjatyw w stronę wykorzystania potencjału inicjatyw istniejących.

Przewodnik składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym przedstawiono wyzwania, przed którymi stoi polska gospodarka. Omówiono w nim zagadnienia, które mogą oddziaływać zarówno na konkurencyjność pojedynczych firm, jak i na sytuację w łańcuchach wartości w branżach. Wymagają one szczególnego uwzględnienia w działaniach podejmowanych w inicjatywach klastrowych. W drugim rozdziale poruszono kwestie funkcjonowania zjawisk klastrowych z punktu widzenia różnych sektorów oraz przedstawiono doświadczenia polskich klastrów. W rozdziale trzecim przybliżone zostały zagadnienia związane z zarządzaniem inicjatywami klastrowymi. Szczególną uwagę zwrócono na rolę animatora oraz na techniki i narzędzia pracy animatora.

Spis treści

1. Wyzwania, przed którymi stoi polska gospodarka
1.1. Impulsy zmian
1.1.1. Globalizacja gospodarcza w nowym wydaniu
1.1.2. Nowe drogi kapitalizmu
1.1.3. Innowacje, krajowe i regionalne inteligentne specjalizacje, nowe czynniki konkurencyjności regionów
1.1.4. Otwarta innowacja, ekosystemy innowacji
1.1.5. Czwarta rewolucja przemysłowa
1.1.6. Branże wschodzące
1.1.7. Zmiany klimatu
1.1.8. Surowce, biogospodarka, ekoinnowacje, gospodarka okrężna
1.1.9. Dostęp do wykwalifikowanej kadry, kapitał społeczny
1.1.10. Wzmożona aktywność kapitału wysokiego ryzyka
1.1.11. Eksport, internacjonalizacja
1.2. Poziom innowacyjności polskiej gospodarki

2. Uwarunkowania funkcjonowania klastrów i inicjatyw klastrowych
2.1. Polityka rozwoju klastrów wczoraj, dziś, jutro
2.1.1. Obszary wspierane przez programy publiczne
2.1.2. Polityka ukierunkowana na podnoszenie standardów zarządzania klastrami
2.1.3. Wyzwania dla władz regionalnych
2.2. Klastry z punktu widzenia sektora prywatnego
2.2.1. Formy współpracy
2.2.2. Koszty transakcyjne
2.2.3. Korzyści dla przedsiębiorstw działających w klastrach
2.2.4. Przedsiębiorstwo w inicjatywie klastrowej
2.3. Klastry z punktu widzenia sektora badawczo-rozwojowego
2.4. Identyfikacja klastrów
2.4.1. Mapowanie klastrów
2.4.2. Pragmatyczne podejście w analizie potencjału klastrów
2.4.3. Analiza potencjału klastra pod kątem uruchomienia inicjatywy klastrowej
2.5. Klastry i inicjatywy klastrowe w Polsce
2.5.1. Uwarunkowania gospodarcze, społeczne i polityczne
2.5.2. Cele inicjatyw klastrowych
2.5.3. Procesy rozwojowe w polskich inicjatywach klastrowych
2.5.4. Skuteczność funkcjonowania inicjatyw klastrowych, standardy jakości

3. Animowanie inicjatyw klastrowych – narzędzia i techniki
3.1. Metodologie zarządzania inicjatywami klastrowymi
3.2. Animator
3.2.1. Procedura wyboru animatora
3.2.2. Zatrudnienie animatora
3.2.3. Rola animatora w procesie zwiększania interakcji między podmiotami
3.2.4. Grupa strategiczna
3.2.5. Dziennik animatora
3.3. Strategia rozwoju klastra i plan działań
3.3.1. Analiza strategiczna
3.3.2. Postanowienia strategiczne
3.3.3. Działania i narzędzia rozwoju klastrów
3.3.4. Inspiracje do tworzenia nowych usług klastrowych
3.3.4. Biznesplan dla inicjatywy klastrowej
3.3.5. Opracowanie planów działań
3.3.6. Aktualizacja strategii rozwoju klastra i wzmacnianie partnerstwa
3.4. Wdrożenie strategii rozwoju klastra
3.4.1. Spotkania indywidualne z członkami inicjatywy klastrowej
3.4.2. Pierwszy cykl spotkań grupowych
3.4.3. Umowa (porozumienie, statut) o powołaniu inicjatywy klastrowej
3.4.4. Praca w grupach tematycznych i projektowych
3.4.5. Zarządzanie portfelem projektów
3.4.6. Instytucjonalizowanie inicjatywy klastrowej
3.4.7. Zdobywanie wiedzy o rynku – wywiad gospodarczy
3.4.8. Dobry przepływ informacji
3.5. Monitoring i ocena
3.6. Klastry technologiczne
3.6.1. Określenie kierunku
3.6.2. Opracowanie strategii
3.6.3. Sprawność operacyjna